Bugün Kuakmer'de çok tatlı bir sunum izledim. Ve şimdi sizi de izlemiş kıvamına getirmeye kararlıyım. Alttaki afiş var ya işte onu görmesem kaçırırdım. İnstagramın faydaları.
Tolga sempatik bir genç. Neci olduğunu yazayım; 'arkeolojist tarihçi'. Havalı bir titr. Kendisinin nereli olduğu çok önemli; Efesli. Efesli, kulağa biraz tuhaf geliyor olabilir ama beyan esastır. Adam Efesliyim diyor, olamaz kardeşim Afyonkarahisarlısın mı diycez. Atmak için aklıma ilk gelen il enteresan, gitmişliğim bile yok. Kehanet falan mı ki?
Neyse oturduk hanım hanım sunumu izledik.
Aslında arkeolojist tarihçimiz azıcık uyanık olsa yöresel kıyafetiyle gelir, Efesliliğine şıp diye inanmamızı sağlardı ama bizim gibi giyinmeyi tercih etmiş. Ne biliyim vardır bi hikmeti.
Sunum için son hazırlıklar yapılır, mikrofona es es es 1 2 3 denirken, benim kafama Tolga'nın Efesin ne tarafından, kimlerden olduğu falan takıldı.
ilk defa canlı bir Efesli gören Adalılar onu dikkatle dinlerken
Başladı.
Antik Efes'i Androkios isminde bir arkadaş kurmuş. Ben Tolga'nın yalancısıyım. Tabi gerçek ismi buysa! Tolgakrios? Tolgelles? Tolgufus? hepsi olabilir. Bir Efeslinin adı neden Tolga olsun ki? Çocuk Efeslilerin dilini inanılmaz akıcı konuşuyor. Bi "agata tike" diyişi var, su gibi. Agata tike'nin ne demek olduğunu bilmeyen varsa diye yazıyorum; iyi şanslar.
Bir gün bu Androkios evde annesinin karnıyarık yaptığını görünce tarihe altın harflerle yazılmış o ünlü "anne sen benim patlıcan yemediğimi bilmiyor musun?" sözünü söyleyerek evden çıkmış. Mahalle arkadaşlarını toplamış, içlerinden birinin zeytinliğinde mangal partisi yapmaya karar vermişler. Mangaldaki balıklardan biri çatır çutur kızarmaya başlayınca oralarda dolanan bir domuzcuk sesten ürküp kaçmaya başlamış. Meğerse onların tanıdığı bir falcı (o zamanlarda kahin diyorlarmış) böyle bir şeyin olacağını önceden söylemişmiş. Elbette Androkios'un domuzu yakalayacağı yerde bir şehir kuracağını da. İşte Efes'in kuruluş hikayesi buymuş. Ama sanırım Tolga'nın büyük büyük babası o sırada daha Efes'te iş tutmamış olmalı ki hiç bahsetmedi. Muhtemelen Priene ya da Afrodisias'da oturuyorlardır tam olarak bilmiyorum. Belli ki Efes'e daha sonra geliyorlar.
Ben bu kişisel tahmin ve akıl yürütmelerle meşgulken az kalsın sunum alıp başını gidiyordu yakaladım.
Tolga çok ilginç şeyler anlattı. Bütün sağlıkçıları tanıyor çocuk. Kadın doğumcu Soranos, anatomist doktor Rufus. Hayret ettim. Belki de aile büyükleri Efes Devlet Hastanesnin özlük servisinde falan çalışıyordu, bu bilgiler nesilden nesile Tolga'ya kadar anlatıldı. Ne biliyim şaşırdım ben de.
Sonra iki tane ressamdan bahsetti. Parhasius ve Apelles. İkisi de çok usta ressamlar. Öyle ki bir gün sergide kuşlar, Apelles'in çizdiği resimdeki üzümleri gerçek zannedip yemek için resme saldırırlar. Yan tarafta da Parhasius'un yaptığı resim vardır. Apelles kuşların üzümleri gerçek zannetmesiyle biraz havalara girmiş olsa gerek, arkadaşına Ekrem Bora vari bir tavırla "Kuzumm hadi aç şu perdeyi de senin yaptığın resmi görelim" der. Parhasius gerim gerim gerilip "Ben perde resmi yaptım" der. Tabii Apelles kıpkırmızı. Parhasius bir sıfır öne geçse de Apelles yabana atılacak ressam değildir. İskender bile duymuştur şöhretini.
Duymuş ve ne yapmış?
Kendi kadınlarından birini getirip "Al" demiş, "soy bunu resmini yap" Apelles apışıp kalmış. "Ciddiyim yap yap" demiş İskender. Naapsın almış kadını "Bacım ben dokunmiiim kendin soyun bi zahmet, sonra da kıpraşma" dedikten sonra başlamış resme. İskender Apelles'i çaktırmadan kontrol ediyormuş fırça falan kaymasın diye... Fakaaat korkulandan da korkuncu olmuş, Apelles kadına aşık olmuş. İskender vaziyeti çakmış. Apelles İskender'in çaktığını çakmış. İskender kendi çaktığını, Apellesin çaktığını çakmış. Kadın hiç bi şey çakmamış. İskender sanata ve sanatçıya olan saygısından kendisine ait bu kadını Apelles'e hediye paketi yaptırmış.
sadeceressamlaryokefesdebirtanededilbilimcivarismiZENODOTUSondanevvelefesdeyazıyazılırkenkelimelerinarasındaboşlukbırakılmıyormuşokumasınekadarzordurtahminedersinizamaZENODOTUSkelimelerinarasındaboşlukbırakmanınokumayıkolaylaştıracağınıbulmuşvenoktalamaişaretlerinikullanmışZENODOTUSunbizenebüyükiyilikyaptığınıanladınızmışimdiyaZENODOTUSolmasaydınehaltedecektik?
Sırada Hiponax var. Çok çirkinmiş. En azından Efesli Tolganın büyük büyük büyük ataları, onların eşi dostu konu komşusu, artık bütün tanıdık tanımadık Efes halkı Hiponax'ı çok çirkin buluyorlarmış. Çirkin çirkin diye yapmadıklarını bırakmamışlar adama. O da çaresiz kalıp kötü olmaya karar vermiş ve olmuş. Önüne çıkana ana avrat sövmüş. Argo'nun babası olmuş. Bugün kullandığımız bütün küfürleri tek başına icat etmişmiymiş bilmiyorum çünkü son iki cümleyi uydurdum.
Kaldinos varmış. Şair. Efes ordusunu gaza getirme görevi onun olduğu için 08:00-17:00 mersiye yazar, öğlen arasında efest food yer dairesine geri dönermiş.
Heykeltraş Agasyus. Fransa'ya kaçırıldığı için bugün Paris'te bulunan eksiksiz anatomi içeren ünlü heykelini yaparken bir rüya görmüş. Rüyasında ak sakallı eksik anatomili bir başka heykel dile gelip ünlü heykeltraşa şöyle demiş; "Yap yap, hatta seri üretime geç. Nakliyeci Apronogidas'ın 45. kuşak torunu Tolgasyus senin bu heykeli insanlara anlatırken o devrin kadınları fotokopi isteyecek." Agasyus ter içinde uyanmış. Fotokopi? Bilememiş hemen tdk sözlükten bakmış. Yine bilememiş. Hayr'olsun deyip yontmaya devam etmiş.
Yeryüzünde peydah olan ilk Fetöcü Efesliymiş dersem ne dersiniz? Tolga ilk terörist dedi ama ben Fetöcü olduğuna uyandım. İster inanın ister inanmayın ama gerçek bu. Adı Herostrotos. Adam Fetöcü olmasa Artemis tapınağını neden yaksın? Ya da Artemis tapınağını yakan biri Fetöcü değil de necidir? Zaten ha bire salya sümük ağlarmış pis şey. Vatan haini. Yine de tapınak yangını bir anlamda iyi olmuş. İyi dediysem kötünün iyisi. O günlerde koyun sürüsüne dönmüş olan Efesliler ilk defa sorgulamaya başlamış; ulan tanrıça dedik, bi tapınağını koruyamadı, nerde o eski tanrıçalar diye söylenir olmuşlar. O sırada tanrıça burnundan soluya soluya gelmiş. nankörler demiş. Meğerse İskender doğmaktaymış. Bizim tanrıça İskender'in anası olan öbür tanrıçanın suyu patlayınca acil yardıma koşmuşmuş. İskender olup bitenlere o kadar içerlemiş ki, az kalsın geri kaçıyormuş. Düşünmüş, çıktık bi kere demiş. Büyüyünce bunlara para veririm tapınaklarını yeniden yaparlar diye karar vermiş. Bu karar içine sinince rahatlamış. Tanrıça annesinin iki memesinden beşer dakika emip, alttan üstten gazını çıkarmış, Brahms'ın ninnisini mırıldanarak mışıl mışıl uykuya dalmış.
Piksodoros. Çoban. Çoban deyip geçilmeyeceklerden. Aslında jeofizikle, maden mühendisi arası bir iş becermiş adam. Otlattığı keçiler keçilik yapıp toslaşmaya başlayınca, onları ayıracağına "vur vur vur" diye kahverengi keçiye bahis oynamış. İyice sinirlenen keçiler kafalarını birbirlerine, ordan oraya vurmaya başlamışlar. Kavganın en kızışmış anında keçiler bir kayaya vurup çatlamasına, içinden pırıl pırıl bir taş çıkmasına sebep olmuşlar. Piksodoros parlak taşa bakarak, "Çobanlık tecrübeme dayanarak söylüyorum ki, yanan tapınak bu taşlarla yeniden yapılabilir, o zaman evrekaaaaa" diye bağırarak koşmaya başlamış. İnsan keçilerin kafasına bi batikon sürer kardeşim ama nerdeeee.
Feylezoflar en sona bırakılabilirler. Onlar böyle sıralamalara değil, kendi kafalarına göre takılırlar. Karşınızda Herakletios! Siz şayet aileden mallı mülklüyseniz bu filozofumuz gibi neyleyim malı neyleyim dünyayı demeyin derim. Dursun para bi kenarda battı mı? Herakletios "Her şey hep akar, hiç bir şey aynı kalmaz hep akar" demiş. El alemin ağzı torba değil ki büzesin, onlarda onun için "bi hoş oldu" derlermiş. Sevgili Herakletios "kimse beni anlamadı" diye kendini bir yere kapatmış. Canım benim. Sonra bence en güzel sözünü söylemiş; "Sınırlar için olduğu kadar yasalar için de savaşın"
Sunum bitti.
Biz iyice havaya girmişken Tolga dinlediğimiz için teşekkür edip kapanış cümlelerini uç uca eklemeye başladı. Alkışladık. Çünkü hak etmişti. Çok zevkli, çok bilgilendirici bir sunumdu.
Azıcık şeyttiysem bilgileri saptırmadık ya, aşk'olsun.
Bir gün herkes Efesi olacak 😎
Efesli Tolga, Adalı Sibel ve Zeynep
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder